In de moderne onderwijspraktijk speelt lichamelijke opvoeding een onmisbare rol in de algehele ontwikkeling van kinderen. Het beperkt zich niet alleen tot het aanleren van sport- en spelvaardigheden in een gestructureerde omgeving zoals de gymzaal; het omvat ook het stimuleren van zelfstandig en creatief spel in de open lucht.
Graag deel ik enkele overwegingen over het belang van buitenspelen als aanvulling op de ‘traditionele gymles’, waarbij onderzocht wordt hoe bestaande onderwijsmethoden kunnen worden aangepast om kinderen niet alleen fysiek, maar ook sociaal en emotioneel te laten groeien. Door de focus te leggen op praktische vaardigheden die verder reiken dan de gymzaal, kunnen we kinderen een basis bieden voor een leven lang plezier in bewegen, zowel binnen als buiten de schoolomgeving.
Tijd voor een nieuwe aanpak?
Als leerkracht concentreert u zich vaak op het optimaal begeleiden van kinderen in de gymzaal, waarbij u hen vaardigheden als ringzwaaien, trampolinespringen, stoeien en touwklimmen leert. Deze activiteiten zijn zonder meer fantastisch, maar zijn ze voldoende om kinderen zelfstandig buiten te laten spelen en hun plezier in bewegen voor het leven te behouden?
EEN TREFFEND VOORBEELD
Denk aan de koprol, een veelvoorkomende activiteit. Hoe relevant is deze beweging echter in het dagelijks leven? Een praktischer alternatief is de judorol, een vaardigheid die niet alleen handiger is om een val te breken, maar ook eenvoudiger aan te leren dan de koprol. Als een kind eenmaal goed zijn val kan breken, kan het gestimuleerd worden om een koprol te maken, zonder daarbij het hoofd op de grond te laten steunen.
Daarom is het aan te bevelen dat leerkrachten, naast de reguliere activiteiten, vaardigheden aanbieden die ook buiten de gymzaal van pas komen. Door deze koppeling bewust te maken, kunnen kinderen beter zelfstandig spelen op het schoolplein, wat leidt tot minder verveling en pestgedrag.
De kracht van buiten spelen
Een prettige bijkomstigheid is dat leerkrachten op termijn minder tijd kwijt zijn aan het oplossen van ruzies. Voor een goed speelklimaat op het speelplein is aanvankelijk actieve en intensieve begeleiding door leerkrachten essentieel. Het inzetten van oudere kinderen als speelcoaches kan ook effectief zijn om kinderen beter te leren spelen en escalaties te voorkomen.
Johan Cruijff had het bij het rechte eind
‘Buiten spelen zou een vak op school moeten zijn.’
Is het tijd om de structuur van buitengymlessen te heroverwegen? Terwijl het belangrijk blijft om motorische vaardigheden te ontwikkelen, moeten we ook andere ontwikkelingsgebieden niet vergeten. Een flexibelere aanpak met een mix van begeleide activiteiten en vrij spel kan kinderen helpen om een breder scala aan vaardigheden te ontwikkelen.
Psychologen zoals Ramstetter et al. (2010) zijn ervan overtuigd dat gestructureerde sportactiviteiten wezenlijk verschillen van vrij spel.
Evolutie naar een beweegspecialist
De rol van de ‘traditionele sportdocent’ verschuift van een instructeur-trainer naar een beweegspecialist. Deze specialist observeert, daagt uit, differentieert, verleent leerhulp, bedenkt samen met de kinderen oplossingen en motiveert hen, zoals Pellegrini in 2005 beschrijft.
Variatie en keuzevrijheid
Het doel is om een scala aan activiteiten te bieden waarbij kinderen zelf kunnen kiezen hoe zij hun vaardigheden willen ontwikkelen. Door kinderen de vrijheid te geven in hun keuzes, bereiden we ze voor op een leven lang plezier in bewegen.
Uiteindelijk gaat het om het aanbieden van gevarieerde vormen van activiteiten, waarbij kinderen de vrijheid krijgen om zelf te kiezen hoe zij hun vaardigheden willen verbeteren.
Laten we de discussie voortzetten!
Wat zijn jullie ervaringen met buitenspelen en lichamelijke opvoeding? Deel ze in de reacties hieronder. Laten we samen het ‘onderwijs in bewegen’ vernieuwen! 🌿🤾🌞
Dit blog is eerder verschenen in de Kennislink – Onderwijs in Bewegen. Het is een bewerking van een passage uit het boek ‘Onderwijs in bewegen op de basisschool’.