Groepsdynamiek verwijst naar de interacties en processen die plaatsvinden binnen een groep. In een onderwijsomgeving kan het erkennen en navigeren van deze dynamieken het verschil maken tussen een geslaagde en een mislukte leerervaring. Het belang van groepsdynamische processen in het klaslokaal is een kernonderwerp dat alle docenten raakt. Deze tekst, gebaseerd op het artikel ‘Groepsdynamica in de klas’ van Maarten Massink, gepubliceerd in het LO-magazine nummer 4, 2023, belicht de impact van groepsdynamische processen op het leerproces en de rol van de docent in het creëren van een ondersteunende leeromgeving.
Het belang van groepsdynamiek
Alle docenten benadrukken unaniem het cruciale belang van aandacht voor groepsdynamische processen. Ze beschouwen bekwaam navigeren van deze processen als essentieel voor effectief lesgeven. Het speelt een centrale rol in het creëren van een fysiek en sociaal veilige omgeving waarin leerlingen durven te groeien. Het concept ‘leren’ betekent immers het durven omgaan met onzekerheid en het durven tonen van kwetsbaarheid. Vanaf het begin is het cruciaal om met de groep een positieve sfeer te creëren om deze aspecten van leren te faciliteren.
Impact op samenwerking en groepshiërarchie
“Een essentie van ons beroep,” stelt een docent, benadrukkend hoe groepsdynamiek bijdraagt aan samenwerking, verbetering en het in kaart brengen van groepshiërarchie binnen de klas. Het verhogen van de tolerantiegrens — het vermogen om meer van elkaar te verdragen, elkaar te helpen wanneer iets niet lukt, en gezamenlijk aan projecten te werken — wordt gezien als een direct gevolg van een gezonde groepsdynamica.
Creëren van een sociaal veilige omgeving
Het is eveneens belangrijk dat de groep sociaal veilig is, zodat iedereen de moed heeft om zichzelf te zijn en waar ruimte is om fouten te maken. Een veilige en ondersteunende groepsdynamica bevordert het leerproces door een omgeving te creëren waarin leerlingen kunnen experimenteren, nieuwe dingen kunnen proberen, en kunnen leren van hun fouten zonder angst voor ridicule of afwijzing.
Conclusie
Bovendien, door groepsdynamische processen te herkennen en te beïnvloeden, kunnen docenten een duidelijk beeld krijgen van de heersende normen binnen een groep. Dit is vooral nuttig tijdens leerling- of klassenbesprekingen. Het vermogen om de groepsdynamica effectief te navigeren en te beïnvloeden, kan helpen bij het creëren van een positievere, productievere en meer inclusieve leeromgeving. Het verdiepen van onze kennis en vaardigheden in groepsdynamiek is niet alleen een verrijking voor het onderwijsveld, maar kan helpen bij het creëren van een positievere, productievere en meer inclusieve leeromgeving.
Dit blog is gebaseerd op het boek Groepsdynamiek in het onderwijs, de complexiteit stap voor stap ontrafeld.
Meer weten of meer informatie?
Meld je aan en ontvang meer informatie direct in je inbox.