“Buitenlessen zijn waardevol en ook de tijd op het schoolplein draagt bij aan leerprestaties.
Buiten slaan de hersenen aan het verteren wat in de klas is geleerd.”
– Mark Mieras, 2018
De wetenschap achter pauzeren
Hebben jullie je ooit afgevraagd waarom pauzes op school zo belangrijk zijn? Nou, het blijkt dat ‘even niks moeten’ meer dan alleen een adempauze is. Al in 1899 wist William James te vertellen dat kinderen beter leren als ze regelmatig hun aandacht kunnen verleggen of even kunnen pauzeren. En laten we eerlijk zijn, wie houdt er niet van een goede pauze?
De impact van volgeplande schooldagen
In onze drang om schooldagen vol te proppen met leeractiviteiten, vergeten we vaak hoe belangrijk het is voor het brein om af en toe uit te schakelen. Lezen, schrijven, rekenen – dit alles activeert ons zogenaamde actienetwerk in de hersenen. Maar wist je dat als deze activiteit afneemt, onze hersenen overschakelen naar een ander netwerk? Het default-mode-netwerk neemt het over. Dit netwerk, vaak geassocieerd met dagdromen, speelt een cruciale rol in het verwerken van informatie.
Onderzoek naar pauze-activiteiten
Nu komt het interessante deel: recent onderzoek door Mooneyham & Schooler in 2013 wijst uit dat de aard van pauze-activiteiten een grote invloed heeft op hoe goed kinderen informatie onthouden. Ze lieten basisschoolkinderen na een les buiten spelen. Sommigen speelden een intensief spel onder begeleiding, anderen speelden minder intensief zonder begeleiding, en een laatste groep was licht fysiek actief – ze wandelden wat rond en zaten af en toe. Raad eens? De ‘licht actieve’ kinderen scoorden het beste op geheugentesten!
De rol van het default-mode-netwerk
Het is fascinerend hoe tijdens eenvoudige activiteiten zoals lopen, het default-mode-netwerk de kennis in onze hersenen herordent. Deze automatische herschikking helpt ons de grote lijnen te zien en een breder perspectief te kiezen. Dus, de volgende keer dat je een kind ziet dagdromen of rustig rondlopen, onthoud dan dat hun brein hard aan het werk is!
Pauzes en geheugenverbetering
Nog een leuk feitje: een studie door Craig et al. in 2013 toonde aan dat mensen die ruimtelijke informatie leerden, deze beter onthielden na een pauze van 10 minuten direct na het leren. En het wordt nog beter – korte pauzes kunnen zelfs het werkgeheugen verbeteren, hoewel dit effect afneemt als tijdens de pauze videospellen worden gespeeld (Kuschpel et al., 2015).
Speciale aandacht voor beweegprofessionals
Voor de sportdocenten onder ons: het grootste pauze-effect wordt gezien bij activiteiten met lichte cognitieve belasting, zoals een gesprekje, wandelen of zelfs tuinieren (Baird et al., 2012). Kinderen met ADHD zijn echter een uitzondering op deze regel (Mieras, 2018).
Dus, de volgende keer dat je je schuldig voelt over het nemen van een pauze, onthoud dan: het is niet alleen een moment van rust, het is een essentieel onderdeel van het leren!
Dit blog is een bewerking van een passage uit het boek ‘Onderwijs in bewegen op de basisschool’, basiskennis voor de vakspecialist bewegingsonderwijs.